24 maja = Europejski Dzień Parków Narodowych
Tego dnia w 1909 r. utworzono pierwszy w Europie (drugi na świecie – po Yellowstone w Stanach Zjednoczonych) park narodowy. Był to park Sarek w Szwecji. Chroni on północny obszar Gór Skandynawskich – teren dziki, trudno dostępny, przy czym, jak każdy park, przepiękny i pociągający. Na jego terenie znajduje się ponad 200 wysokich szczytów, takich powyżej 1800 m, około 100 lodowców, rzeki i ich malownicze delty, jeziora… Częściej niż człowieka na tym obszarze (celowo nie używam sformułowania „na jego szlakach”, bo wytyczonych ścieżek w całym parku jest zaledwie kilka) można spotkać niedźwiedzia brunatnego, rysia, wilka czy rosomaka...
Co właściwie świętujemy?
Parki narodowe to takie "naturalne, interaktywne muzea", ale w przeciwieństwie do tych tworzonych przez ludzi, im mniej człowiek w nie ingeruje, tym bardziej są cenne. Dzięki ścisłej ochronie zachowują bądź przywracają bioróżnorodność charakterystyczną dla danego terenu.
To, co dla tych obszarów my – ludzie możemy zrobić zawiera się w słowie „nauka” – uczenie się i edukowanie innych, badania, obserwacje i dzielenie się nimi. Niemniej, obok szkiełka i oka jest też w tych miejscach coś mniej mierzalnego czy przewidywalnego – to (niby zwykłe) obcowanie z przyrodą. Przyjemność oglądania, słuchania, czucia jej siły i delikatności zarazem, w najczystszej możliwej, praktycznie nienaruszonej formie.
Wymiar europejski tego dnia to też impuls do współpracy i projektów angażujących różne parki ponad państwowymi granicami – pokazujących, że w ogóle i dlaczego warto o te tereny dbać. To dzień promowania całego pomysłu pt. „parki narodowe” jako ochrony dóbr, skarbów natury.
Ze statystycznych ciekawostek: tych wyjątkowych "muzeów" istnieje na naszym kontynencie ponad 400, najwięcej w Ukrainie, Finlandii i Norwegii. Największy park narodowy starego kontynentu to francuski Guiana Amazonian Park, zajmuje obszar 20 300 km2, został powołany w 2007 r.
Jeśli chcielibyście podążyć szlakiem europejskich parków, polecamy to całkiem przyjemne źródło: https://nationalparksofeurope.com/
Parki narodowe w Polsce
U nas w kraju jest ich 23 (oby było coraz więcej), a znajdziecie je dokładnie tutaj:
- Babiogórski Park Narodowy
- Białowieski Park Narodowy
- Biebrzański Park Narodowy
- Bieszczadzki Park Narodowy
- Park Narodowy Bory Tucholskie
- Drawieński Park Narodowy
- Gorczański Park Narodowy
- Kampinoski Park Narodowy
- Karkonoski Park Narodowy
- Magurski Park Narodowy
- Narwiański Park Narodowy
- Ojcowski Park Narodowy
- Park Narodowy Gór Stołowych
- Park Narodowy Ujście Warty
- Pieniński Park Narodowy
- Poleski Park Narodowy
- Roztoczański Park Narodowy
- Słowiński Park Narodowy
- Świętokrzyski Park Narodowy
- Tatrzański Park Narodowy
- Wielkopolski Park Narodowy
- Wigierski Park Narodowy
- Woliński Park Narodowy
Parki w Polsce stanowią ok. 1% powierzchni, osiem z nich zostało uznanych za Światowe Rezerwaty Biosfery:
- Babiogórski
- Białowieski
- Bieszczadzki
- Kampinoski
- Karkonoski
- Poleski
- Słowiński
- Tatrzański
Znaczna większość naszych parków narodowych ma charakter leśny. Najstarszym w Polsce jest Białowieski Park Narodowy, powstał w 1932 r., najmłodszym, ustanowionym w 2001 r. – Park Narodowy Ujścia Warty. A największy? Oczywiście, Biebrzański, większy od najmniejszego, Ojcowskiego, o ponad 570 km2.
21% powierzchni naszych rodzimych parków znajduje się pod ochroną ścisłą, czyli bez żadnej ingerencji człowieka. Pozostałe tereny są objęte ochroną częściową (60%) lub stanowią infrastrukturę parków (19%) – tereny prywatne pod ochroną krajobrazową.
W parku narodowym poruszamy się, oczywiście, po szlakach: pieszych, rowerowych, wodnych i innych dostępnych, ważne, żeby były to ścieżki do danego typu przemieszczania się przeznaczone. Zwiedzanie zawsze warto rozpocząć od ośrodka informacyjno – dydaktycznego, muzeum przedstawiającego faunę i florę danego terenu, a zakończyć można (a jakże!) w sklepiku, w którym znajdziemy pamiątki związane z parkiem: książki, figurki i inne gadżety, a wkrótce, miejmy nadzieję, również produkty henhen ;-)
Kilka naszych ulubionych książek o parkach narodowych:
- "Którędy do Yellowstone", Aleksandra i Daniel Mizielińscy, wyd. Dwie Siostry
- "Podróże Benka Polskie Parki Narodowe" Alicja Gadomska, wyd. Multico
- Seria o żubrze Pompiku i jego wyprawie przez nasze parki narodowe, Tomasz Samojlik, wyd. Media Rodzina
- "Polskie Parki Narodowe", Beata Raszka, Krzysztof Kasprzak, Piotr Krajewski, Eliza Kalbarczyk, Robert Kalbarczyk, wyd. Dragon
Ciekawe, jak dziś będą świętować parki i co wyniknie z 24 maja 2022 r....
Przy okazji wszystkim turystom życzymy wyjątkowych, pełnych dobrych przygód wędrówek po parkach narodowych w Polsce, Europie i na świecie.
Zatem:
Wyrusz i odkrywaj!
:)
